ΠΑΛΕΡΜΟ

Παλέρμο

Το Παλέρμο (ιταλικά: Palermo, σικελικά: Palermu, αρχαία ελληνικά Πάνορμος) είναι πρωτεύουσα και διοικητική έδρα της αυτόνομης περιοχής Σικελία, της Ιταλίας καθώς και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Το Παλέρμο είναι κτισμένο σε μαγευτική τοποθεσία, στο βάθος μεγάλου κόλπου της ΒΔ. ακτής της Σικελίας, στους πρόποδες του βουνού Πελεγκρίνο, σε μια εύφορη κοιλάδα. Είναι σημαντική πόλη της Σικελίας, με πανεπιστήμιο κι άλλες ανώτατες σχολές, ναύσταθμο, ναυπηγεία, βιομηχανίες μεταξουργίας κι υφαντουργίας και σπουδαίο λιμάνι με μεγάλη εμπορική κίνηση. Είναι πόλη με αρχαιότατη ιστορία. Ήταν αποικία των Καρχηδονίων, ενώ οι Φοίνικες κι οι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σα σταθμό στα ταξίδια τους. Κατακτήθηκε απ' τους Ρωμαίους, τους Νορμανδούς, τους Γάλλους, τους Ισπανούς και τους Άραβες. Στην πόλη σώζονται ωραιότατα μνημεία, δείγματα της μακρόχρονης ιστορίας της. Οι κάτοικοι του Παλέρμο αποκαλούνται Παλερμιτάνοι ή Πανορμίτες.

Το Παλέρμο ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. από Φοίνικες εμπόρους γύρω από ένα φυσικό λιμάνι στη βορειοδυτική ακτή της Σικελίας. Το φοινικικό όνομα της πόλης ήταν Ζιζ αλλά οι Αρχαίοι Έλληνες την αποκαλούσαν Πάνορμο εξαιτίας του θαυμάσιου φυσικού λιμανιού της. Το Παλέρμο δεν ήταν ποτέ ελληνική πόλη-κράτος αλλά αποτέλεσε αργότερα τμήμα της ελληνόφωνης Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη μακραίωνη ιστορία του το Παλέρμο γνώρισε αλλεπάλληλες κατακτήσεις και καταστροφές.

Το Παλέρμο παρέμεινε φοινικική πόλη μέχρι τον Α΄ Καρχηδονικό Πόλεμο (264 π.Χ.-241 π.Χ., όταν η Σικελία πέρασε στον έλεγχο της Ρώμης. Η ρωμαϊκή περίοδος ήταν σχετικά ήρεμη, με το Παλέρμο να βρίσκεται υπό την επαρχιακή διοίκηση των Συρακουσών. Όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία διαιρέθηκε, η Σικελία και το Παλέρμο πέρασαν στον έλεγχο της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας.

Τον 9ο αιώνα η Σικελία διαιρέθηκε από τους Βυζαντινούς σε δύο επαρχίες. Οι δύο έπαρχοι ενεπλάκησαν σε πόλεμο μεταξύ τους και ο Ευφήμιος, ο νικητής, ονειρευόταν να επανενώσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Όμως, στερούνταν στρατού κι έτσι ζήτησε από τους Άραβες Αγλαβίδες κυρίαρχους της βόρειας Αφρικής και ανερχόμενη τότε δύναμη στη Μεσόγειο, να του δανείσουν το δικό τους. Μέσα σε μια εβδομάδα από την άφιξη των Αράβων στο Παλέρμο, ο Ευφήμιος πέθανε μυστηριωδώς και οι Άραβες αρνήθηκαν να φύγουν. Ως το 878 ολόκληρη η Σικελία, εκτός από μερικούς βυζαντινούς θύλακες κοντά στην Ταορμίνα βρισκόταν στον έλεγχο των Σαρακηνών. Το 905 κατέλαβαν και τους θύλακες αυτούς. Οι Άραβες ηγεμόνες μετέφεραν την πρωτεύουσα της Σικελίας στο Παλέρμο όπου βρίσκεται έκτοτε.

Υπό τη μουσουλμανική κυριαρχία το Παλέρμο έγινε σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο, μια ανθηρή πόλη γνωστή ευρύτατα σε όλο τον αραβικό κόσμο –λέγεται ότι είχε πάνω από 300 τζαμιά. Παρόλα αυτά ήταν μια περίοδος ανεκτικότητας προς τους χριστιανούς και τους εβραίους που τους επιτρεπόταν να ακολουθούν το δικό τους δόγμα.

Το 1060 οι Νορμανδοί ξεκίνησαν μια σταυροφορία εναντίον του μουσουλμανικού εμιράτου της Σικελίας, καταλαμβάνοντας το Παλέρμο στις 10 Ιανουαρίου 1072 και όλο το νησί ως το 1091. Το επακόλουθο μείγμα νορμανδικού και αραβικού πολιτισμού διαμόρφωσε έναν μοναδικό υβριδικό τύπο αρχιτεκτονικής όπως φαίνεται στο Παλατινό Παρεκκλήσι, την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη των Ερημιτών και τη Ζίσα.

Η Σικελία το 1194 πέρασε στον έλεγχο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το Παλέρμο ήταν η προτιμώμενη πόλη του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β’. Ύστερα από ένα διάλειμμα Αγγεβινής κυριαρχίας (1266-1282), η Σικελία περιήλθε στο στέμμα της Αραγονίας και κατόπιν, το (1479) στο βασίλειο της Ισπανίας.

Η ενοποίηση της Σικελίας (1734) με το υπό βουρβονική κυριαρχία βασίλειο της Νάπολης ως Βασίλειο των Δύο Σικελιών προκάλεσε ένα καταστροφικό πλήγμα στην ελίτ του Παλέρμο, καθώς η πόλη υποβιβάστηκε σε μια επαρχιακή πόλη, με την βασιλική αυλή να είναι εγκατεστημένη στη Νάπολη. Το Παλέρμο εξεγέρθηκε το 1848 και άντεξε ενάντια στο Νεαπολιτικό στέμμα ως το Μάιο του 1849.

Το ιταλικό Ρισορτζιμέντο και η προσάρτηση της Σικελίας (1860) από το Βασίλειο της Ιταλίας, έδωσαν στο Παλέρμο μια δεύτερη ευκαιρία. Έγινε ξανά το διοικητικό κέντρο της Σικελίας και υπήρξε ένας βαθμός οικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης.

Το Παλέρμο πέρασε όλη τη φασιστική περίοδο αλώβητο αλλά κατά τη διάρκεια της συμμαχικής απόβασης στη Σικελία τον Ιούλιο του 1943 υπέστη σοβαρές ζημιές.

Η σημασία του Παλέρμο γνώρισε μια ακόμα ώθηση όταν η Σικελία έγινε το 1947 αυτόνομη περιοχή με εκτεταμένη αυτοκυβέρνηση. Αλλά η όποια πρόοδος ματαιώθηκε από την ανερχόμενη δύναμη της Μαφίας, η οποία ακόμα σήμερα είναι δραματικό χαρακτηριστικό της πόλης όπως και όλης της Νότιας Ιταλίας.

Το Παλέρμο είναι μια πόλη με μεγάλα προβλήματα, αλλά και μια πόλη με τρισχιλιετή ιστορία, όμορφα ανάκτορα και εκκλησίες, πολύχρωμες αγορές, πολύ καλό φαγητό και διακριτή πολιτιστική ταυτότητα.

Η νύχτα πέφτει στο Παλέρμο! Ξενάγηση στην πόλη

Χάρη στην πλούσια και πολυτάραχη ιστορία τους, το Παλέρμο και οι γύρω περιοχές βρίθουν αρχιτεκτονικών θησαυρών. Θα δείτε τον νορμανδικό καθεδρικό ναό, πολλές μπαρόκ εκκλησίες, μεγαλοπρεπή παλάτια, δωρικούς ναούς και πρώην τζαμιά.

Ο καθεδρικός ναός 

Είναι πολύ εντυπωσιακός εξωτερικά αλλά και εσωτερικά. Θα τον συναντήσετε περπατώντας στην οδό  Corso Vittorio Emanuele προς το Norman Palace. Ξεπροβάλλει μοναδικά ανάμεσα στα στενά δρομάκια, ένα περίτεχνο κτίριο με πολλά σκαλίσματα και στριφογυριστούς πύργους. 

Η κεντρική πλατεία

Η πλατεία είναι μια από τις πιο όμορφες και μεγαλύτερες σε όλη την Ιταλία. Ξεχωρίζει το νεοκλασικό θέατρο Politeama Garibaldi, με πολύ εντυπωσιακή είσοδο. 

Εντυπωσιακό το συντριβάνι στην πλατεία Piazza Pretoria - με τίτλο  "το συντριβάνι της ντροπής"! 

Οι Κατακόμβες

Οι κατακόμβες στο μοναστήρι των Καπουτσίνων μοναχών αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών εδώ και πολλούς αιώνες - δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε γιατί. 8.000 μουμιοποιημένοι κάτοικοι του Παλέρμο κοιμούνται τον αιώνιο ύπνο σε αυτές τις κατακόμβες. Αν δεν σας απωθεί αυτό το μακάβριο θέαμα, κάντε οπωσδήποτε μια στάση σε

αυτό το μοναστήρι! Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά 9.00-12.00 και 13.00-17.00 (ως τις

19.00 τους καλοκαιρινούς μήνες). Τις ημέρες των αργιών είναι κλειστά.

Palazzo Dei Normanni

Κατασκευάστηκε το 1130, τη χρονιά της ενθρόνισης του Roger II. Είναι ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα του Παλέρμο. Διακοσμημένο με θαυμάσια βυζαντινά μωσαϊκά, είναι αδιαμφισβήτητο σύμβολο της πολιτικής και πολιτισμικής ένωσης που επεδίωξαν οι Νορμανδοί.

Santa Caterina

Ίσως η πιο στολισμένη εκκλησία που θα δείτε ποτέ!! Η τεχνοτροπία της είναι γνωστή ως σικελικό μπαρόκ. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι στολίδια - πίνακες, αγάλματα αγίων και της Παναγίας, αναπαραστάσεις φρούτων και αγρίων ζώων.

Museo Archeologico Regionale

Τα εκθέματα τέχνης και χειροτεχνίας του μουσείου καλύπτουν ολόκληρη σχεδόν την ιστορία του Παλέρμο. Τα πλέον ενδιαφέρονται εκθέματα είναι τα αγάλματα από τη χαμένη πόλη του Σελινούντα. Ωράριο λειτουργίας: Τρ-Σαβ 8.30-13.45, Κυρ 8.30-18.45

Teatro Massimo

Ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα στην Ευρώπη (7730 τμ), ένα νεοκλασικό αριστούργημα που άρχισε ο Giovanni Battista Basile το 1875 και ολοκλήρωσε ο γιος του Ernesto το 1897. 

Ανακαινίστηκε πρόσφατα και είναι ο ναός της λυρικής τέχνης στην πόλη, όπου δίνονται

παραστάσεις όπερας και μπαλέτου.

Αξίζει να σταθείτε...

...στο Cattedrale, το γνωστότερο, ίσως, μνημείο στο Παλέρμο. Αν εντυπωσιάζεστε από τα μεγέθη, σίγουρα το κτίριο αυτό θα σας μαγνητίσει! Αρχικά κατασκευασμένο από τους Σαρακηνούς, το παλάτι αυτό μεγάλωσε υπό την κυριαρχία των Νορμανδών, ενώ η αυλή του φημιζόταν για τον... έμψυχο πλούτο της σε ποιητές και καλλιτέχνες. Η πρόσοψη που θα δείτε σήμερα είναι έργο Ισπανών και ανάγεται στον 17ο αιώνα. Αν, από την άλλη μεριά, εστιάζετε στη λεπτομέριεα, επισκεφθείτε το γειτονικό Pallazzo dei Normanni για να θαυμάσετε από κοντά τα διακοσμητικά μωσαϊκά της Capella Palatina.

...στη συνοικία Capo, μία από τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης. Περπατήστε στα στενά λαβυρινθώδη δρομάκια του Capo και προσπαθήστε να βρείτε το δρόμο σας ώς την Piazza del Monte κι από εκεί στην εκκλησία Sant Agostino. To κτίριο χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Αν και θα το βρείτε εντυπωσιακό στο σύνολό του, προσέξτε ιδιαίτερα τα ψηφιδωτά παράθυρα, διακοσμημένα με τριαντάφυλλα.

...στη Via Maqueda. Ο δρόμος αυτός μοιάζει να φιλοξενεί στις άκρες του όλους τους προηγούμενους αιώνες. Αν τον περπατήσετε, θα διαπιστώσετε πως, σταδιακά, η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του Mεσαίωνα υποχωρεί και οι δρόμοι φαρδαίνουν. Αν φτάσετε ώς το τέρμα της Via Maqueda, θα καταλήξετε στο Teatro Massimo, ένα νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της Σικελίας. Στο εσωτερικό του φιλοξενούνται ακόμα παραστάσεις κι αν βρεθείτε στο νησί πριν από τον Ιούνιο, αξίζει τον κόπο να ελέγξετε «τι παίζει», αν όχι για το ίδιο το θέαμα, τουλάχιστον για να απολαύσετε μία παράσταση στο κτίριο αυτό.

...στο Quattro Canti, τις τέσσερις γωνίες στην παλιά πόλη του Παλέρμο. Από το σημείο αυτό πιθανότατα θα περάσετε κάμποσες φορές στις βόλτες σας. Ωστόσο, σταθείτε να θαυμάσετε τα αγάλματα των «Σικελών Αφεντάδων» που στολίζουν τις γωνίες του Quattro Canti. Tο μνημείο είναι αναμφίβολα μπαρόκ αισθητικής. Πρωτοστήθηκε στα 1611 και από την ανέγερσή του μέχρι σήμερα, αποτελεί το ενδεικτικότερο σταυροδρόμι ανάμεσα στην παλιά και τη νέα πόλη. Οι τέσσερις γωνίες, που στολίζονται από αγάλματα βασιλιάδων και αρχόντων του Παλέρμο, αντιπροσωπεύουν τις 4 εποχές του χρόνου.