ΠΟΜΠΗΙΑ

ΠΟΜΠΗΙΑ

Η Πομπηία ήταν πόλη της νότιας Ιταλίας, στην πλευρά της Τυρρηνικής θάλασσας, κοντά στη σημερινή Νάπολη. Χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. από τους Έλληνες στις ακτές της Καμπανίας στους πρόποδες του Βεζούβιου, κοντά στη Ρώμη. Η Πομπηία έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων και είχε επηρεαστεί πολύ από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης.

Η Πομπηία ήταν πόλη ανθηρή, με πληθυσμό 20.000-30.000 κατοίκους. Το 62 μ.Χ. έγινε ένας σφοδρότατος σεισμός, που συντάραξε την ωραία και πλούσια αυτή πόλη. Αλλά ο σεισμός αυτός δεν ήταν παρά το προμήνυμα για την ολοσχερή καταστροφή της. Πράγματι λίγα χρόνια αργότερα, στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ., μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, ένα τεράστιο κύμα από στάχτη έθαψε τα πάντα, μέσα σε λίγες ώρες, την εύθυμη, σπάταλη και πανέμορφη ρωμαϊκή πόλη. Στην αρχή σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο από στάχτη, η οποία σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου. Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι της Πομπηίας τη θεομηνία, άρχισαν να τρέπονται σε φυγή, παίρνοντας ο καθένας ό,τι μπορούσε να προφτάσει τις συνταρακτικές εκείνες στιγμές. Πολλοί όμως άλλαξαν γνώμη και ξαναγύριζαν αλλά τους έπιανε παραλυσία από τον πανικό.

Ύστερα από το σύννεφο της στάχτης, κατέκλυσε την πόλη μία αφάνταστη καταιγίδα από ηφαιστειακά αναβλήματα και κίσσηρι (ελαφρόπετρα), που την σκέπασαν σε ύψος 3 και περισσότερα μέτρα, πάνω δε σ' αυτές επικάθησε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες, ώστε η σημερινή επίχωση φτάνει τα 6-7 μέτρα. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 2.000 άτομα τάφηκαν ζωντανά και πέθαναν έτσι από ασφυξία.

Η παλαιά πόλη είχε ξεχαστεί και κανείς δεν ήξερε την ύπαρξή της. Πρώτη ανακάλυψη τμήματος της Πομπηίας έγινε το 1592, τυχαία, κατά τις εργασίες για την κατασκευή του υπόγειου υδραγωγείου της πόλης Τόρε Ανουντσιάτα που βρίσκεται εκεί κοντά. Τότε βρέθηκαν πολλά σημαντικά αντικείμενα, που μαζί με όσα ανακάλυψαν σε κατοπινές ανασκαφές αποτελούν σήμερα έναν πραγματικό θησαυρό τέχνης. Οι ανασκαφές έφεραν την Πομπηία ζωντανή στα μάτια μας, αποκαλύπτοντας πολλές λεπτομέρειες της καθημερινότητας των κατοίκων της. Διασώθηκαν, προστατευμένες απ' τη φθορά του χρόνου, όλες οι πλούσιες επαύλεις, με τις πολυάριθμες τοιχογραφίες τους, η αγορά, οι πολυάριθμοι ναοί, το μικρό και το μεγάλο θέατρο, οι αψίδες, οι κρήνες, τα καταστήματα, τα ιδιωτικά σπίτια. Διασώθηκαν και λεπτομέρειες που μας δείχνουν τον ξαφνικό θάνατο της πόλης, από την καθημερινή ζωή που διακόπηκε απότομα. Άνθρωποι που έτρωγαν ξαπλωμένοι στα ανάκλιντρα, άνθρωποι που πνίγηκαν απ' τις αναθυμιάσεις προσπαθώντας να ξεφύγουν απ' το φριχτό θάνατο. Στα τραπέζια των πανδοχείων βρέθηκαν παρατημένα τα κύπελλα και τα πιάτα, σ' ένα δωμάτιο βρέθηκαν τα σώματα επτά παιδιών που ο θάνατος τα είχε προλάβει ενώ έπαιζαν.

Ασύγκριτα μεγάλη είναι η αξία των ερειπίων της Πομπηίας, γιατί μας έδωσε μια ιδέα ρωμαϊκής πόλης στο σύνολό της, μέσα στην άνθηση της ακμής και του πλούτου της. Οι ανακαλύψεις αυτές τράβηξαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, Ποιητές, πεζογράφοι, καλλιτέχνες και γενικά ολόκληρος ο διανοούμενος κόσμος στράφηκε προς την Πομπηία. Ο Φρίντριχ Σίλερ αφιέρωσε ωραιότατα ποιήματα στη νεκρή πολιτεία, ο δε Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον εμπνεύστηκε το μυθιστόρημα Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας.

 

Ας επισκεφθούμε την Πομπηία!

Ο Βεζούβιος είναι ένα βουνό-ηφαίστειο στις δυτικές ακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 χλμ. από τη Νάπολη. Στους πρόποδες του βουνού, στις ακτές της Καμπανίας, κοντά στην σημερινή Νάπολη, κτίστηκε από τους Έλληνες τον 5ο αιώνα η Πομπηία.

Ο Βεζούβιος είναι ένα βουνό-ηφαίστειο στις δυτικές ακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 χλμ. από τη Νάπολη. Στους πρόποδες του βουνού, στις ακτές της Καμπανίας, κοντά στην σημερινή Νάπολη, κτίστηκε από τους Έλληνες τον 5ο αιώνα η Πομπηία.

Η Πομπηία ήταν μία όμορφη και πλούσια αστική πόλη, προς την πλευρά της Τυρρηνικής θάλασσας. Ο πληθυσμός της έφτανε τους 20 με 30 χιλιάδες κατοίκους. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης. to-periodiko-mas.blogspot.gr/

Μέχρι την έκρηξη του 79 μ.Χ. θεωρούσαν τον Βεζούβιο ένα απλό βουνό. Ο Στράβωνας λέει ότι ήταν ένα απλό όμορφο βουνό, σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και κει και γι' αυτό είχαν βγάλει το συμπέρασμα πως το βουνό είχε πάρει κάποτε φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό .

Πριν την έκρηξη ο Βεζούβιος απέφερε πολλά χρήματα στην Πομπηία λόγω του εύφορου εδάφους γύρω του. Όμως, αν και το έδαφός του έμοιαζε με παράδεισο, στην πραγματικότητα ήταν ένας εφιάλτης διότι ήταν ένα ενεργό ηφαίστειο, μόνο που οι κάτοικοι δεν το ήξεραν, αφού βρισκόταν σε "ύπνωση".

Η πρώτη έκρηξη του Βεζούβιου, σύμφωνα με τους ιστορικούς, που κατάστρεψε ολοκληρωτικά και εξαφάνισε μέσα στις λάβες της τρεις μεγάλες πόλεις, την Πομπηία, το Ηράκλειο και τις Σταβίες, έγινε το 79 μ.Χ.

Το 63 μ.Χ., δηλαδή δεκάξι χρόνια πριν τη μοιραία έκρηξη, είχε σημειωθεί ένας τρομερός σεισμός που ισοπέδωσε πολλούς οικισμούς, προειδοποιώντας για την έκρηξη του ηφαιστείου. Η ιστορική έκρηξη σημειώθηκε στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ., αποδεικνύοντας ότι ο Βεζούβιος κάθε άλλο παρά ανενεργός ήταν.

Εκείνο το πρωινό η έκρηξη του ηφαιστείου ήταν τόσο δυνατή, που απελευθερώθηκαν από τον κρατήρα αέρια, ελαφρόπετρα και άλλα θραύσματα, κρύβοντας τον ήλιο περίπου για δύο μέρες.
Στην αρχή της έκρηξης ακούστηκε μια δυνατή βοή και έγινε ένας δυνατός σεισμός. Αμέσως μετά σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο στάχτης, το οποίο σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου.

Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι την έκρηξη, άρχισαν να τρέχουν πανικόβλητοι. Μερικοί πρόλαβαν και έφτασαν στα καράβια, αλλά ο Βεζούβιος είχε ήδη δημιουργήσει παλιρροϊκά κύματα.

Μετά από το σύννεφο της στάχτης άρχισαν να πέφτουν πάνω στην πόλη ηφαιστειακά πετρώματα που την σκέπασαν σε ύψος περισσότερο από τρία μέτρα. Στην συνέχεια, πάνω από αυτά έπεσε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες. Η λάβα, η στάχτη και η φωτιά κατέστρεψαν τα πάντα μέσα σε λίγες ώρες.Οι 2.000 κάτοικοι, που δεν πρόλαβαν να απομακρυνθούν, έπαθαν ασφυξία από τα αέρια, ενώ μέχρι το βράδυ η τραγωδία είχε ολοκληρωθεί με την κατάρρευση των εσωτερικών τοιχωμάτων τού ηφαιστείου, απ’ όπου ξεχύθηκε η ηφαιστειακή λάβα που «καταβρόχθισε» ό,τι υπήρχε στο πέρασμά της. Όσοι δεν είχαν προλάβει να φύγουν, κρύφτηκαν στα σπίτια τους. Όμως κάηκαν όλοι, διότι η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 250 βαθμούς Κελσίου. 

Ολόκληρη η πανέμορφη ρωμαϊκή πόλη, με τις επαύλεις και τα πολύτιμα έργα τέχνης που τις στόλιζαν, την αγορά, τους πολυάριθμους ναούς, το μικρό και το μεγάλο θέατρο, τις αψίδες, τις κρήνες και τα καταστήματα, θάφτηκε για πάντα από 20-30 μέτρα στάχτης, λάβας και ελαφρόπετρας.

Έτσι η Πομπηία ξεχάστηκε από τους ανθρώπους, και τους επόμενους αιώνες κανείς δεν ήξερε για την ύπαρξή της. Το 1592 όμως, τμήμα της αρχαίας πόλης ανακαλύφτηκε τυχαία όταν γίνονταν εργασίες για να κατασκευαστεί το υπόγειο υδραγωγείο της πόλης Τόρε Ανουντσιάτα που βρίσκεται εκεί κοντά.

Η αξία των ερειπίων της Πομπηίας είναι ασύγκριτα μεγάλη, γιατί μας έδωσε μια ιδέα ρωμαϊκής πόλης. Οι ανακαλύψεις αυτές τράβηξαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, Ποιητές, πεζογράφοι, καλλιτέχνες και γενικά ολόκληρος ο κόσμος στράφηκε προς την Πομπηία.

Άλλες μεγάλες εκρήξεις του Βεζούβιου έγιναν το 1794, το 1872 και το 1906, που προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλών ανθρώπων σε άλλες πόλεις.
Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79 μ.Χ. Έχει τρεις κορυφές: Την Σόμμα (βόρεια), τον καθαυτό Βεζούβιο (νότια) και το Οτταγιάνο ανάμεσα.  Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 μέτρα περίπου. Έχει ύψος περίπου 1.800 μέτρα.

Η περιοχή γύρω από τον Βεζούβιο, σήμερα, είναι πυκνοκατοικημένη, διότι το ηφαιστειογενές έδαφος του βουνού είναι εξαιρετικά εύφορο. Οι πλαγιές του βουνού είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς. Το θαυμάσιο κρασί που παράγεται εκεί, το "Λάκριμα Κρίστι" (Δάκρυα του Χριστού), είναι περιζήτητο

ΑΝΙMΑΤΙΟΝ – VIDEO:

 

https://www.youtube.com/watch?time_continue=458&v=dY_3ggKg0Bc

https://www.youtube.com/watch?v=kDB1fWOwM3M

https://www.dailymotion.com/video/x147erh

https://www.youtube.com/watch?v=ar6P2oXblt4

 

Εικόνες που στοιχειώνουν: Πώς η Πομπηία παρέμεινε ανέπαφη χιλιάδες χρόνια μετά την καταστροφή της

Η ιστορία πίσω από αυτή την εικόνα είναι τρομακτική. Όπως και η στάση του σώματος του παιδιού για το οποίο ο χρόνος φαίνεται ότι πέτρωσε κυριολεκτικά σε μία μόνο στιγμή.

Φοβισμένο, στέκεται πάνω στη μητέρα του, 1900 σχεδόν χρόνια πριν, το βράδυ της 14ης Αυγούστου του 79 μ.Χ., όταν ο Βεζούβιος εξερράγη και έθαψε κάτω από μέτρα λάβας, καυτής λάσπης και στάχτης,όχι μόνο αυτό, αλλά ολόκληρη την Πομπηία.

Το παιδί, υπολογίζεται ότι ήταν μόλις τεσσάρων ετών. Δίπλα του βρέθηκε ένα ακόμα, μικρότερης ηλικίας, και δύο σώματα ενηλίκων για τα οποία οι ειδικοί εικάζουν ότι ανήκουν στους γονείς τους. Τα τέσσερα σώματα μαζί με κάποιες δεκάδες ακόμα ετοιμάζονται στον Αρχαιολογικό χώρο της Πομπηίας για την επικείμενη έκθεση Πομπηία και Ευρώπη.

Οι στάσεις όλων τους αποκαλύπτουν πόσο τραγικός ήταν ο θάνατός τους. Κάποιοι εγκλωβίστηκαν, σε κτίρια, ενώ άλλοι σκοτώθηκαν όσο έψαχναν καταφύγιο για τις οικογένειές τους. Όλοι τους όμως  θάφτηκαν κάτω από μία τέφρα. Όσο περνούσε ο χρόνος, αυτή σκλήραινε γύρω τους σχηματίζοντας ένα πορώδες κέλυφος. Όλοι οι σκελετοί έμειναν ανέπαφοι, «εγκλωβισμένοι» στη στάση που είχαν τη μοιραία στιγμή.

Ανέπαφη αποτυπώθηκε και η πολεοδομική και αρχιτεκτονική ταυτότητα της πόλης, προσφέροντας έτσι στους επιστήμονες μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα της ρωμαϊκής περιόδου.

Οι αναφορές λένε ότι η Πομπηία ανακαλύφθηκε εκατοντάδες χρόνια μετά, το 1748. Κάτω από ένα στρώμα συντριμμιών, βρέθηκαν σχεδόν ανέπαφα κτίρια, τεχνουργήματα, και σκελετοί. Όλος ο οικισμός ήταν άριστα διατηρημένος και οι ανασκαφείς εξεπλάγησαν σε τέτοιο σημείο που θέλησαν να βρουν έναν τρόπο για να καταφέρουν να «παγώσουν» τον χρόνο οριστικά γύρω του.

Για να διατηρήσουν τη στάση των θυμάτων, έχυσαν γύψο γύρω και μέσα από τα σώματά τους και μόνο μετά το πέρασμα κάποιων ημερών προχώρησαν στη μετακίνησή τους. Μπορεί να ακούγεται απλή διαδικασία, είναι όμως ιδιαίτερα δύσκολη καθώς ο γύψος πρέπει να είναι αρκετά λεπτός ώστε να είναι ορατές οι λεπτομέρειες και αρκετά συμπαγής ώστε να μπορεί να συγκρατήσει τα λείψανα. Έτσι, οι επιστήμονες αναζητούν νέους τρόπους για να καταφέρουν να διατηρήσουν ανέπαφη τη νεκρόπολη της Καμπανίας.

Σήμερα, η Πομπηία έχει ενταχθεί στη λίστα των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και δέχεται 25.000.000 επισκέπτες κάθε χρόνο.

ΠΟΜΠΗΙΑ: ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Η επίσκεψη στην Πομπηία καλύτερα να γίνει με τρένο, στη διαδρομή θα δείτε την άλλη Νάπολη, μερικά από τα απίστευτα προάστια που έχουν δημιουργηθεί εδώ, όπως και γύρω από τις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Πλησιάζοντας σε αγριεύει λίγο η σκέψη ότι η πόλη και οι 25.000 κάτοικοί της θάφτηκαν κάτω από τη στάχτη μετά την έκρηξη του Βεζούβιου, κι όλο και ρίχνεις ματιές προς το βουνό μην κάνει καμιά πλάκα. Όταν όμως μπεις στον αρχαιολογικό χώρο, σοκ και δέος: βρίσκεσαι μπροστά στη μοναδική πόλη στον κόσμο που έχει μείνει αμετάβλητη από τη ρωμαϊκή εποχή, και μάλιστα όχι μόνο τα μεγάλα δημόσια κτίρια αλλά και οι δρόμοι, οι κατοικίες, τα μαγαζιά μέχρι και τα μπουρδέλα (Lupanares, για τους γνωρίζοντες). Από τα μεγάλα κτίρια ξεχωρίζουν το Θέατρο και το Ωδείο, του 2ου και 1ου αιώνα π.Χ. αντίστοιχα, με εξαιρετική ακουστική κι ένα εντυπωσιακό περιστύλιο που λειτουργούσε ως φουαγιέ αλλά, όταν τα θεάματα αγρίεψαν, μετατράπηκε σε αποδυτήρια των μονομάχων. Αυτό όμως που χαρακτηρίζει την Πομπηία είναι οι σωζόμενες κατοικίες, όπου κυριαρχούν τα υπολείμματα συγκλονιστικών τοιχογραφιών και τα ιδιοφυή αρχαιοελληνικού τύπου περιστύλια. Θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλάβετε στη διαδρομή το σπίτι του Φαύνου (το μεγαλύτερο της πόλης), την έπαυλη των Μυστηρίων με τις σωζόμενες τοιχογραφίες πιθανόν μιας μύησης στη λατρεία του Διονύσου, το σπίτι των Vettii (ίσως το πιο όμορφο κτίριο της Πομπηίας) και αρκετά ακόμη που θα έχετε επιλέξει από πριν – το σύνολο είναι τεράστιο και η επίσκεψη χρειάζεται προετοιμασία, για να μη χαθείτε. Επίσης πηγαίντε σε μη τουριστική περίοδο, γιατί αλλιώς τα χιλιάδες γκρουπ τουριστών δημιουργούν συνθήκες πεζόδρομου στο Γκαζοχώρι τα καλοκαιρινά σαββατόβραδα.